Stolica
Język urzędowy
Ustrój polityczny
Głowa państwa
Szef rządu
Powierzchnia km2
Powierzchnia na świecie
Liczba ludności
Ludność na świecie
Gęstość zaludnienia
Jednostka monetarna
Strefa czasowa
Hymn państwowy
Kod ISO 3166
Domena Internetowa
Kod samochodowy
Kod telefoniczny
Religia dominująca
PKB
PKB na osobę
1. Andhra Pradesh; Andhra Pradeś (trb.), ??dhra Pradeś (trl.)
2. Arunachal Pradesh; Arunaćal Pradeś (trb.), Aru??cal Pradeś (trl.)
3. Assam (ang.); Asam (trb.), Asam (trl.)
4. Bengal Zachodni (pol.); West Bengal (ang.); Paśćimi Bangal (trb.), Paścim? Ba?g?l (trl.)
5. Bihar (ang.); Bihar (trb.), Bih?r (trl.)
6. Chhattisgarh (ang.); Ćhattisgarh (trb.), Chatt?sga?h (trl.)
7. Dżammu i Kaszmir (pol.); Jammu and Kashmir (ang.); Dźammu aur Kaśmir (trb.), Jamm? aur Kaśm?r (trl.)
8. Goa (ang.); Gowa (trb.), Gov? (trl.)
9. Gujarat (ang.); Gudźarat (trb.), Gujar?t (trl.)
10. Haryana (ang.); Harijana (trb.), Hariy??? (trl.)
11. Himachal Pradesh (ang.); Himaćal Pradeś (trb.), Him?cal Pradeś (trl.)
12. Jharkhand (ang.); Dźharkhand (trb.), Jh??kha?? (trl.)
13. Karnataka (ang.); Karnataka (trb.), Kar???aka (trl.)
14. Kerala (ang.); Kerala (trb.), Kerala (trl.)
15. Madhya Pradesh (ang.); Madhja Pradeś (trb.), Madhya Pradeś (trl.)
16. Maharashtra (ang.); Maharasztra (trb.), Mah?r???ra (trl.)
17. Manipur (ang.); Manipur (trb.), Ma?ipur (trl.)
18. Meghalaya (ang.); Meghalaja (trb.), Megh?laya (trl.)
19. Mizoram (ang.); Mizoram (trb.), Mizor?m (trl.)
20. Nagaland (ang.); Nagalaind (trb.), N?g?lai?? (trl.)
21. Orisa (pol.); Orissa (ang.); Urisa (trb.), U??s? (trl.)
22. Pendżab (pol.); Punjab (ang.); Pańdźab (trb.), Pa?j?b (trl.)
23. Radżastan (pol.); Rajasthan (ang.); Radźasthan (trb.), R?jasth?n (trl.)
24. Sikkim (ang.); Sikim (trb.), Sikim (trl.)
25. Tamil Nadu (ang.); Tamilnad (trb.), Tamiln?d (trl.)
26. Tripura (ang.); Tripura (trb.), Tripura (trl.)
27. Uttaranchal (ang.); Uttarańćal (trb.), Uttar??cal (trl.)
28. Uttar Pradesh (ang.); Uttar Pradeś (trb.), Uttar Pradeś (trl.)
Terytoria związkowe:
1. Andamany i Nikobary (pol.); Andaman and Nicobar Islands (ang.); Andaman aur Nikobar Dwip (trb.), A?dam?n aur Nikob?r Dv?p (trl.)
2. Czandigarh (pol.); Chandigarh (ang.); Ćandigarh (trb.), Ca???ga?h (trl.)
3. Dadra i Nagarhaweli (pol.); Dadra and Nagar Haveli (ang.); Dadra aur Nagarhaweli (trb.), D?dr? aur Nagarhavel? (trl.)
4. Daman i Diu (pol.); Daman and Diu (ang.); Daman aur Diw (trb.), Dama? aur D?v (trl.)
5. Lakszadiwy (pol.); Lakshadweep (ang.); Lakszadwip (trb.), Lak?adv?p (trl.)
6. Pondicherry (ang.); Puduććeri (trb.), Puducceri (trl.)
Narodowe terytorium stołeczne:
1. Delhi (ang.); Dilli (trb.), Dill? (trl.)
Ludność
- Ludność: 1,13 mld (2006) - Indie są drugim państwem na świecie pod względem liczby ludności. Dane te są jednak szacunkowe i mogą znacznie różnić się od rzeczywistych, gdyż w Indiach nie prowadzi się ewidencji ludności, ani spisów powszechnych ludności.
- Średnia gęstość zaludnienia: 328 osób/km2 - jest to jedno z najgęściej zaludnionych państw w Azji (największa gęstość zaludnienia: południowe Wybrzeże Malabarskie, dolina i delta Gangesu oraz Nizina Hindustańska (są to najżyźniejsze tereny Indii).
- Struktura językowa: 39% Hindusi mówiący którymś z dialektów języka hindi, 8% Telugowie, 8% Bengalczycy, 7% Marathowie, 7% Tamilowie, 5% Gudźaratowie, 4% Kannadowie, 4% Keralczycy (18% stanowią inne grupy językowe).
Wyznania
- hinduiści - 80,5%
- muzułmanie - 13,4%
- chrześcijanie - 2,3%
- sikhowie - 1,84% (gł. w Pendżabie)
- buddyści - 0,76%
- dźiniści - 0,4%
- żydzi, parsowie, bahaiści
Gospodarka
Waluta Rupia indyjska (100 pajsa)
Wielkość PKB (2006) 4 042 miliarda USD (PPP) (szacowana)
PKB na mieszkańca (2006) 3 800 USD (PPP)
Stopa wzrostu PKB (2006) 8,5% (szacowana)
Stopa bezrobocia (2006) 7,8%
Stopa inflacji (2006) 5,3%
Dług publiczny (2006) 52,8% PKB
Wskaźnik Giniego (2000) 32,5%
Do lat dziewięćdziesiątych gospodarka Indii była gospodarką quasi-socjalistyczną, z dużym udziałem sektora państwowego i ścisłą kontrolą państwa nad sektorem prywatnym i handlem zagranicznym. Od 1991 roku rozpoczęły się w Indiach liberalne reformy gospodarcze. Zmniejszona została kontrola państwa nad gospodarką, przeprowadzono również prywatyzację szeregu przedsiębiorstw państwowych. W rezultacie, od lat 90-tych gospodarka indyjska dynamicznie się rozwija (w ostatnich latach w tempie około 8% rocznie). W 2006 roku gospodarka Indii była czwartą największą gospodarką świata (po gospodarkach USA, Chin i Japonii), z produkcją sięgającą 4 042 miliarda USD (według parytetu siły nabywczej - PPP), przy czym wielkość PKB na mieszkańca wynosi zaledwie 3,8 tysiąca USD (PPP). Według danych indyjskich, 25% ludności żyje poniżej granicy ubóstwa.
Podstawą gospodarki Indii przez długi czas było rolnictwo. Obecnie w rolnictwie pracuje wciąż około 60% spośród liczącej około 510 milionów osób siły roboczej. Jednocześnie rolnictwo wytwarza zaledwie 20% PKB Indii (2006). Sektor przemysłowy zatrudnia około 12% siły roboczej Indii i wytwarza około 20% PKB, natomiast najdynamiczniej rozwijający się sektor usług, zatrudniający 28% siły roboczej - około 60% PKB.
W 2006 roku eksport Indii wyniósł około 112 miliardów USD, a głównymi dobrami eksportowymi były tekstylia, biżuteria i oprogramowanie. Import Indii w 2006 roku wyniósł około 188 miliardów USD i obejmował głównie surowce energetyczne i maszyny. Głównymi partnerami handlowymi Indii są USA, kraje UE, Chiny i Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Warunki naturalne
Klimat
Zwrotnikowy, na północy zwrotnikowo-monsunowy, na południowym zachodzie wilgotny, stopniowo przechodzi w suchy w zachodniej części Niziny Hindustańskiej, w Karakorum i Himalajach podzwrotnikowy górski. W wyższych partiach gór zima trwa 6 miesięcy. Częste cyklony połączone z wielkimi ulewami w okresie przejściowym między monsunem letnim a zimowym. Średnia temperatura w styczniu wynosi od ok. 15°C u podnóża Himalajów do ok. 28°C na południu. W maju, który jest najcieplejszym miesiącem 27?30°C, z wyjątkiem pustyni Thar gdzie temperatura osiąga do 36°C.
Rzeki
Rzeki Indii należą do zlewiska Oceanu Indyjskiego. Największe rzeki: Ganges czczony przez hinduistów jako święta rzeka, jego dopływy Jamuna, Son, Damodar, Ghaghra. Ganges łączy się w delcie z Brahmaputrą. Na zachodzie dopływy Indusu.
Wyspy Indii:
- Andamany
o Wielki Andaman
+ Andaman Północny
+ Andaman Środkowy
+ Andaman Południowy
o Barren
o Mały Andaman
o Archipelag Ritchie
o Sentinel
- Nikobary
o Wielki Nikobar
o Mały Niobar
o Kar Nikobar
o Katczal
- na rzece Kaweri
o Srirangapatna
o Shivanasamudram
o Srirangam
oraz Chorao, Diu, Divar, Lakkadiwy, Majuli, Monroe, wyspy w okolicy Bombaju, Rameswaram, Sriharikota, Vashee, Willington
Przyprawy
Najczęściej używane:
- kardamon
- kolendra
- imbir
- kurkuma
- cynamon
- masala
- haldi
Historia
Indie w szerokim rozumieniu to subkontynent w Azji Południowej, wielki półwysep na Oceanie Indyjskim, o powierzchni prawie 7,5 mln km?. Od północy ograniczony masywem Himalajów, od wschodu dżunglami birmańskimi, otwarty jest tylko od północnego zachodu na Afganistan i Iran.
Pierwsze cywilizacje
Pierwsze ślady uprawy roli na subkontynencie indyjskim pochodzą z Mergarth, na wyżynach Beludżystanu. Pierwsza cywilizacja miejska tego regionu to tzw. Cywilizacja doliny Indusu Okres jej trwania to mniej więcej lata 2600 - 1700 p.n.e. Nie wiemy nic na temat elementu etnicznego, który ją stworzył, ale przypuszcza się, że mogła to być ludność drawidyjska, która po najeździe Ariów zachowała się tylko na południu Półwyspu Indyjskiego. Społeczność doliny Indusu znała obróbkę miedzi, a od ok. 2000 lat p.n.e. także brązu. Zamieszkiwała w miastach, otoczonych murem, z wyraźnym prostopadłym rozplanowaniem ulic. Wyodrębniono nawet spichlerze, a w mieście Lothal nawet obmurowane doki portowe. Dwa największe miasta: Harappa i Mohendżo-Daro mogły w okresie świetności liczyć ok. 30-40 tys. mieszkańców. Dolinę Indusu utożsamia się często z Meluhha, które źródła sumeryskie wymieniają jako partnera handlowego. Społeczności te używały również pisma piktograficznego, którego próbki zachowały się na pieczęciach. Do dziś pozostaje ono jednak nieodczytane. Cywilizacja Indusu upadła prawdopodobnie na skutek najazdów z zewnątrz, przypisywanych Ariom. Datuje się je na ok. 1500 lat p.n.e.
Indie starożytne i średniowieczne
Ariowie przynieśli swój język - sanskryt, znajomość konia i rydwanu, od ok. 1100 p.n.e. nauczyli się również wytopu i obróbki żelaza. Ich religią był wedyzm oparty na autorytecie ksiąg objawionych - Wed. Religijną sankcję w społeczeństwie Ariów posiadały podziały na stany społeczne - (warny). Około 900 r. p.n.e. ukształtowały się aryjskie państewka zwane dżanapadas. Najstarszym z nich była zapewne federacja Bharatów, którym Indie zawdzięczają swoją nazwę w sanskrycie - Bharat. W VI w. na ich czoło wysunęła się Magadha nad środkowym Gangesem. W tym czasie miał miejsce także ferment religijny, który doprowadził do wyłonienia się buddyzmu, dźinizmu i innych, mniej żywotnych grup, jak adźiwikowie. W 518 p.n.e. król perski Dariusz podbił dolinę Indusu i w ten sposób odnowił łączność pomiędzy cywilizacjami Indii i Bliskiego Wschodu. Pendżab stał się również zdobyczą pogromcy imperium perskiego - Aleksandra Wielkiego, który po ciężkich walkach zdobył go w 327 p.n.e. W połowie IV w. p.n.e. dynastia Nandów opanowała Indie północne, zaś około 320 r. p.n.e. Czandragupta Maurja dokonał przewrotu, a następnie utworzył pierwsze indyjskie imperium, które rozszerzył jego wnuk Aśoka. Za jego rządów dynastia Maurjów panowała nad większością subkontynentu, z wyjątkiem drawidyjskeigo południa, sięgając na zachód Kandaharu i Heratu. W 185 p.n.e. ostatniego Maurję obalił Puszjamitra Śiunga, który zapoczątkował dynastię podtrzymującą dominującą rolę Magadhy na subkontynencie. Na początku I w. p.n.e. Indie nawiedziła fala koczowników z Azji Środkowej. Założyli oni swoje państwa w Pendżabie i regionie pustyni Thar. Najpierw byli to Sakowie, a na przełomie er pojawili się Kuszanowie, którzy sięgnęli aż po Dolinę Gangesu. Dwa razy udało się jeszcze władcom hinduskim zjednoczyć aryjskie Indie. Pierwszy raz uczynili to Guptowie (okres imperium 320-550) a następnie Harsza (606-647)
Indie muzułmańskie
Islam pojawił się na obszarze subkontynentu w roku 712, kiedy wojska arabskie zajęły Sind i Mekran. Mahmud z Ghazni (971?1030) szerząc islam podbił północno-zachodnie Indie (Kaszmir i Pendżab). W 1175 r. Mohamed z Ghur, władający obszarami dzisiejszego Afganistanu, wkroczył do północnych Indii. W 1189 zajął Lahore w Pendżabie, w 1193 Delhi i Benares, w 1199 jeden z jego dowódców, Bachtiar, zajął Bengal. W 1193 na zajętych przez siebie terenach tureccy zdobywcy zakazali wyznawania buddyzmu, a w 1199 r. zniszczyli wielkie centrum tej religii w Nalandzie. Pomogło to odrodzić się hinduizmowi, który został pozbawiony głównego konkurenta, islam bowiem nigdy nie zagroził wiodącej pozycji hinduizmu na subkontynencie. Całym tym obszarem zarządzał z ramienia Mohammeda Kutb-ud-din Ajbak, który w 1206 po śmierci swego suwerena ogłosił się sułtanem Delhi, dając początek sułtanatowi, który pod rządami kilku dynastii dotrwał do 1526 r. Największy zasięg posiadał za rządów Muhammada ibn Tughlaka (zm. 1331), który podbił niemal cały Dekan. Jego rozległe państwo wkrótce jednak się rozpadło, bowiem na zrewoltowanym południu wyodrębnił się niezależny sułtanat Bachmanidów. Sułtanat delhijski odegrał wiodącą rolę w rozszerzaniu się islamu w Indiach. Jednocześnie jednak rozpadał się na mniejsze organizmy państwowe, które zdołali zjednoczyć dopiero Mogołowie. Przedtem jednak, w 1398 r., Delhi zostało zdobyte i złupione przez wojska Tamerlana. W okresie dominacji islamu na północy, południe kraju było silnie podzielone i coraz to inne dynastie zdobywały nad nim przejściową hegemonię. Silne państwa utworzyli Pratiharowie w dolinie Gangesu i Rasztrakutowie w Dekanie. Okres ich świetności przypadał na VIII-XI w., jeszcze przed najazdami muzułmanów. Najbardziej ekspansywne było państwo Ćolów, które rozciągnęło w XI w. swe zwierzchnictwo na część Birmy, Andamany i Nikobary.
Mogołowie
Dla nowożytnej Europy Indie odkrył Vasco da Gama, który opływając Afrykę, 1498 r. dotarł do Kalikatu na Wybrzeżu Malabarskim. Nieco później, w 1525 r., pochodzący z Fergany wódz Babur pokonał pod Panipatem ostatniego sułtana Delhi i założył dynastię Wielkich Mogołów. Najwybitniejszym jej przedstawicielem był Akbar, który objął tron w 1556 r. i panował do 1606 r. W tym czasie zbudował imperium obejmujące większą część Indii oraz część Azji Środkowej. Odznaczał się tolerancją religijną, a nawet podjął próby stworzenia synkretycznej religii din-i ilachi, łączącej elementy najpowszechniejszych w imperium kultów i mającej zintegrować państwo. Początek schyłku państwa przypadł na czas rządów muzułmańskiego fanatyka Aurangzeba (1658-1707). Za jego czasów od imperium odpadły Maharasztra i Pendżab. Uniezależniło się faktycznie również wielu lokalnych subadarów i nawabów. Od południa zaczęli być naciskani przez konfederację Marathów, która nawiązywała do czasów wielkich królestw hinduskich. Wielką klęską dla imperium Mogołów było złupienie Delhi przez władcę Persji Nadir-szaha. W XVIII w. trwała również zacięta rywalizacja o wpływy w Indiach pomiędzy Anglikami i Francuzami, których do sukcesów doprowadziła polityka Josepha Dupleix. Ostatecznie jednak Robert Clive zmusił Francuzów do kapitulacji pod Tricinopolu w 1752 r., zaś w 1757 r. zwyciężył nawaba Bengalu Siradża ad-Daula pod Plassey, co w efekcie dało Kompanii Wschodnioindyjskiej pierwsze znaczące nabytki terytorialne na subkontynencie.
Rządy brytyjskie
Spośród kolonialnych potęg europejskich do rywalizacji o hegemonię w Indiach stanęli obok Portugalczyków Anglicy, Holendrzy i Francuzi, którzy działali poprzez kompanie wschodnioindyjskie. Najsłynniejsza z nich, brytyjska, powstała w w 1600 r., z czasem stała się największą potęgą na całym subkontynencie. W znacznej mierze przyczynił się do tego gubernator generalny Warren Hastings (sprawował urząd 1772-1785), którego uważa się za właściwego twórcę Indii Brytyjskich. Kolejni gubernatorowie stopniowo rozszerzali zasięg brytyjskiego władztwa. W 1803 zdobyto Delhi, w 1818 pokonana została federacja Marathów, a w 1849 r. jako ostatnie znaczniejsze państwo podbity został rządzony przez sikhów Pendżab. Jedynie Nepal i Afganistan nie dostały się pod brytyjską zwierzchność. Na większości terenów Indii władza należała bezpośrednio do Brytyjczyków, jednak utrzymano ok. sześćset lokalnych księstw, podległych im pośrednio. Jako język urzędowy w miejsce perskiego wprowadzono angielski, popierano działalność misjonarską, wprowadzono kolej i telegraf, zwalczano także pewne lokalne zwyczaje, jak np. sati. Tak głębokie ingerencje w życie Hindusów powodowały niezadowolenie ludności. W 1857 r. wybuchło powstanie sipajów. Powstańcy skupili się wokół władcy mogolskiego Bahadur Szaha II, jednak już w 1858 r. zostali pokonani, a cesarz obalony. W tym samym roku rozwiązano Kompanię Wschodnioindyjską, królowa Wiktoria zaś została koronowana na Cesarzową Indii. Władze gubernatora Kompanii zastąpiono podległym monarsze brytyjskiemu wicekrólem. Polityka brytyjska w tym czasie odznaczała się ostrożnością i opierała się na utrzymywaniu lojalności lokalnych władców i wielmożów. Unikano także ingerencji w sprawy religijne. W 1912 brytyjski wicekról przeniósł swoją siedzibę z Kalkuty do Delhi. Wykształcona według europejskich wzorów miejska inteligencja hinduska zyskiwała jednak coraz większą świadomość narodową i zaczęła domagać się udziału w rządzeniu. Postulaty te wysuwała szczególnie Partia Kongresu, utworzona w 1885 r. i skupiająca głównie hinduistów.
XX wiek
W okresie międzywojennym w Indiach wzmogły się silnie nastroje niepodległościowe. Postulaty Hindusów stały się znane na całym świecie szczególnie dzięki osobie i programowi Mohandasa Karamchada Gandhiego, zwanego Mahatmą, który propagował bierny opór przeciw Brytyjczykom, bez uciekania się do przemocy. Najsilniejszą organizacją nacjonalistyczną w Indiach był wówczas Indyjski Kongres Narodowy, którego działalność doprowadziła już przed wojną do autonomii niektórych prowincji. Największym problemem wyzwalających się z kolonialnej podległości Indii była wzajemna nienawiść pomiędzy hinduistami a muzułmanami, prowadząca niekiedy do krwawych starć. Aby stworzyć stabilną państwowość, zdecydowano się na podział kraju. W skład muzułmańskiego Pakistanu weszły dawne indyjskie ziemie Sind, Beludżystan i część Pendżabu.
Niepodległość Indii (na razie jako dominium; dotychczasowy wicekról lord Louis Mountbatten pozostał do 1948 generalnym gubernatorem Indii, jego następcą - ostatnim na tym stanowisku - Chakravarthi Rajagopalachari) i Pakistanu (także jako dominium) ogłoszono 15 sierpnia 1947 r., przy czym w skład tego drugiego weszła również Prowincja Wschodnia, położona w Bengalu i oddzielona od reszty kraju terytorium Indii. Podziałowi towarzyszyły pogromy (do 0,5 mln zabitych) i przesiedlenia (10-14 mln osób). W 1948 r. zamordowany został Gandhi. W 1950 r. uchwalono konstytucję, na mocy której Indie stały się republiką, państwem związkowym, świeckim, o ustroju parlamentarnym. Podczas rządów Kongresu wprowadzono ograniczony socjalizm. W 1956 r. włączono posiadłości francuskie, zaś w 1961 r. portugalskie. Począwszy od 1960 r. przeprowadzano w Indiach program tzw. zielonej rewolucji, która nieco zmodernizowała rolnictwo tego kraju. Do połowy lat 90-tych Indie borykały się z dużymi trudnościami gospodarczymi, a połowa ludności żyła w nędzy. Liberalizację gospodarki rozpoczęto pod koniec lat 80.
Do 1977 Indyjski Kongres Narodowy zachowywał monopol polityczny w państwie, zaś aż do 1991 przewodziła w nim rodzina Nehru-Gandhi. W pierwszych latach włączono zachowujące jeszcze niepodległość księstwa Dźunagarh i Hajdarabad. Niepodległe Indie targane były konfliktami narodowościowymi i religijnymi, o ograniczonym jednak zasięgu. Szczególnie silny był separatyzm sikhijski i napięcia w Kaszmirze. Efektem tych ostatnich były dwie wojny z Pakistanem o zwierzchność nad tym terytorium: w latach 1947-1948 i w 1965. Niepokoje etniczno-religijne niepokoiły także Pendżab i Assam. W 1971 r. Indie zwyciężyły Pakistan w wojnie, której przyczyną była popierana przez nie secesja Prowincji Wschodniej - Bangladeszu. W 1962 r. Indie toczyły wojnę z Chinami o pograniczne tereny w Kaszmirze i Asamie. Stosunki między tymi krajami poprawiły się dopiero w 1988 r., kiedy to premier Rajiv Gandhi złożył wizytę w Pekinie.
W 1977 r. monopol Kongresu został przełamany i wybory wygrała opozycyjna partia Janata. Wojska indyjskie w latach 1987-1990 stacjonowały na Sri Lance, mając pełnomocnictwo tamtejszego rządu do stabilizowania napiętej sytuacji na wyspie. W 1998 r. Indie przeprowadziły pierwszą próbę broni jądrowej, wkrótce potem to samo uczynił Pakistan. Sytuacja między obydwoma krajami stała się napięta. Obecnie jednak się normuje.
Dynastie i panstwa hinduskie lub buddyjskie
- Dynastia Maurjów (321 p.n.e.-183 p.n.e.)
- Nandowie (364 p.n.e.-321 p.n.e.)
- Śungowie (185 p.n.e.-73 p.n.e.)
- Królestwo Kuszanów (78-251)
- Dynastia Guptów (320 - 720)
- Puszjabhuti (Harsza)(606-647)
- Pallawowie (pocz. IV w. - 890)
- Ćalukjowie Zachodni (543-755)
- Ćolowie (VII w.-1279
- Rasztrakutowie (755-973)
- Palowie (VIII w. - 1160)
- Ćalukjowie Zachodni. Druga dynastia (973-1190)
- Pandjowie (pocz.XIII w.-1310)
- Hojsalowie (1110-1327)
- Jadawowie (1190-1312)
- Królestwo Widżajanagaru Rządziły nim cztery dynastie (1136-1614)
- Państwo Marathów (1674-1761)
Dynastie muzułmańskie
- Sułtanat Delhijski (1206-1626)
- Sułtnat Bahmanidów (1347-1527)
- Dynastia Wielkich Mogołów (1526-1858)
Brytyjscy gubernatorzy, wicekrólowie i cesarze Indii
Gubernatorzy Kompanii Wschodnioindyjskiej:
- Warren Hastings (1772-1785)
- Charles Cornwalis (1786-1793)
- John Shore (1793-1798)
- Richard Colley Wellesley (1797-1805)
- Gilbert Eliot Minto (1807-1813)
- Francis Rawdon-Hastings (1813-1823)
- William Bentinck (1828-1835)
- George Eden Auckland (1836-1844)
- Jemes Ramsey, markiz de Dalhousie (1847-1856)
- Charles Canning (1856-1862)
Po przejęciu przez monarchię brytyjska posiadłości Kompanii w 1858 r., Canning piastował urząd wicekróla
Brytyjscy monarchowie z tytułem cesarza Indii:
- Wiktoria (1877-1901)
- Edward VII (1901-1910)
- Jerzy V (1910-1936)
- Edward VIII (1936)
- Jerzy VI (1936-1947)
Premierzy niepodległych Indii:
- Jawaharlal Nehru (1947-1964)
- Lal Bahadur Shastri (1964-1966)
- Indira Gandhi (1966-1977)
- Morarji Desai (1977-1979)
- Indira Gandhi (1980-1984)
- Rajiv Gandhi (1984-1989)
- V. P. Singh (1989-1990)
- Chandra Shekhar (1990-1991)
- P. V. Narasimha Rao (1991-1996)
- Atal Bihari Vajpayee(1996)
- H. D. Deve Gowda (1996-1997)
- I. K. Gujral (1997)
- Atal Bihari Vajpayee (1998-2004) po raz drugi
- Manmohan Singh (2004-...)
Literatura
Literatury indyjskie - zespół powiązanych literatur istniejących na terenie Indii pisanych w językach indoaryjskich, drawidyjskich i języku angielskim. Literatury pisane w językach wymarłych określa się wspólnie jako literaturę staroindyjską - należą do nich literatura wedyjska (pisana w języku wedyjskim, wczesnej formie sanskrytu), literatura sanskrycka (pisana w sanskrycie eposów i sanskrycie klasycznym) oraz literatura dźinijska i buddyjska Indii, pisane w sanskrycie, pali i różnych prakrytach. Poszczególne literatury nowoindyjskie wyróżnia się ze względu na kryteria językowe.
Można wyróżnić trzy podstawowe etapy rozwoju literatur indyjskich - trwający od powstania Rygwedy (ok. 1400 p.n.e.) do ok. 200 p.n.e., okres zwany klasycznym trwający od ok. 200 p.n.e. do ok. X w. i okres rozwoju literatur narodowych trwający do dziś. W pierwszym okresie powstały teksty religijne, uznawane za objawione (śruti) - wedy (sanhity), brahmany, aranjaki i upaniszady. W okresie klasycznym rozwijała się obok literatury religijnej także literatura świecka. Najważniejszymi utworami literackimi tego okresu są purany oraz eposy Mahabharata i Ramajana. Powstały wtedy śastry, podstawowe traktaty filozofii indyjskiej (darśana). Mimo że klasyczny sankryt stał się w tym okresie dominującym językiem kultury indyjskiej, zaczęła powstawać już wtedy także literatura w innych językach Indii, uznawanych często za "niższe", naturalne czy ludowe - palijski kanon buddyjski (ok. I w. p.n.e.) i literatura w języku tamilskim (od I w. p.n.e.). Kolejne literatury narodowe powstały później, przede wszystkim w związku z rozwojem hinduizmu ludowego i ruchu bhakti - należą do nich m.in. literatura w języku kannada powstała w wieku IX, literatury w językach syngaleskim i bengalskim powstałe w wieku X, literatura w języku telugu powstała w wieku XI, literatury w językach marackim, hindi i malajalam powstałe w wieku XII oraz literatura w języku urdu powstała w wieku XVII.